Önnur vinnukonan við verslunina var Ingibjörg Einarsdóttir, fædd 1827 í Skorrastaðarsókn. 32 ára og ógift. Eitthvað hefur gengið á, því rétt rúmlega hálfu ári síðar, þann 27. júlí 1861, fæðir Ingibjörg barn og kennir það beykinum Rasmusi. Hún var þá komin í Skuggahlíð í Norðfirði. Barnið nefndi hún Júlíönu Rasmusdóttur. Það var langalangamma mín.
Af Rasmusi er það að segja að kirkjubækur herma að 1862 hafi hann siglt aftur til Kaupmannahafnar. Af honum hefur svo ekki frést síðan.
Ég hef lengi haft áhuga á þessum forföður mínum. Hvert fór hann? Af hverju var hann þarna? Á ég kannski fjarskylda ættingja í Danmörku? Þess vegna garfa ég stundum í manntölum Danmerkur, en Danir hafa skráð manntöl, kirkjubækur og aðrar heimildir af nokkrum móð.
Það gefur að skilja að leit að Rasmusi Petersen (eða Pedersen) er ekki sú auðveldasta. Petersen er algengt ættarnafn í Danmörku. En eitt kvöldið þar sem ég hafði þrælað mér í gegnum einhver hundruð af Rasmusum rakst ég á einn sem mér þótti áhugaverður. Þetta var í manntalinu 1860 yfir íbúa á Kristjánshöfn í Kaupmannahöfn. Þar var tilgreindur á Vildersgade 100 í bakhúsi, beykirinn Rasmus Petersen ásamt eiginkonu sinni Ingeborgu Petersen, stjúpdóttur og tveimur börnum. Auk þess var móðir hans, Charlotte Sophie í heimsókn þennan dag.
Þá lá beinast við að komast að því hvaðan þessi Ingeborg væri komin. Við færslu þeirra hjóna í manntalinu 1870, tíu árum síðar, þegar þau eru flutt út á Amager í Stóru Magleby sókn, segir:
Ingibjørg Oladottir Viborg, født 24 mar 1836 i Reykjafjord, Island, død 17 apr 1913 i Store Magleby
Í Íslendingabók er ein Ingibjörg Óladóttir fædd 1835. Um hana segir þar:
Var í Ófeigsfirði, Árnessókn, Strand. 1845. Vinnukona í Reykjarfirði í Árnessókn 1858. Fór 1859 frá Reykjarfirði í Árnessókn til Kaupmannahafnar. Var í Store Magleby, Sokkelund, Kaupmannahöfn, Danmörku 1870, 1880 og 1890. Maki 16.11.1858: Rasmus Petersen f.1835 í Danmörku, beykir.
Æsast nú leikar. Rasmus þessi var semsagt í Reykjafirði 1858, kvæntist þar Ingibjörgu og flutti svo með hana og nýfædda dóttur þeirra (og einnig, þó það komi ekki fram þarna, fjögurra ára dóttur hennar, Ólínu Guðrúnu Daníelsdóttur) til Kaupmannahafnar 1859.
Hversu líklegt er að í Reykjafirði 1859 hafi verið danskur beykir, fæddur 1836, að nafni Rasmus Petersen, og svo ári síðar dúkki jafnaldri hans og nafni í sama yrki upp á Eskifirði? Það er reyndar vonlaust að ætla heiminum að vera lausum við tilviljanir, en þetta var eitthvað, einhverskonar spor.
Glöggir lesendur átta sig hinsvegar á því að varla var þessi Rasmus bæði í Kaupmannahöfn 1860 og í verslun Örum og Wulf á Eskifirði. Það gerði undirritaður einnig og fylltist ákveðnu og enn meira vonleysi yfir þessari vegferð. En svo rann upp ljós.
Manntalið í Kaupmannahöfn var tekið 1. febrúar en það íslenska þann 1. október.
Og þá er komin mynd á kenninguna: Rasmus Petersen var í Reykjafirði 1858. Hann giftist þar Ingibjörgu Óladóttur og flutti með henni og börnum, þar á meðal Júlíönu dóttur þeirra, til Kaupmannahafnar. Um vorið 1860 munstrar hann sig í vinnu hjá Örum og Wulf, sem af einhverjum ástæðum, kannski þeim að hann hafði áður verið á Íslandi, senda hann til Eskifjarðar. Þar hittir hann Ingibjörgu Einarsdóttur og getur henni barn, sem svo er nefnt Júlíana. Svo fer hann aftur til Kaupmannahafnar til Ingibjargar Óladóttur, eiginkonu sinnar, og þriggja barna þeirra.
Trúlegt? Því ekki?
Ófullkomið ættartré Rasmus Petersen
Rasmus þessi Petersen bjó svo með Ingibjörgu sinni á Amager fram til dauðadags, þann 6. apríl 1924. Ingibjörg Óladóttir lést 11 árum fyrr, 17. apríl 1913. Af þeim er kominn nokkur ættbogi, flestöll þeirra héldu tryggð við Amager og afkomendur þeirra búa enn þar.
Þetta er kenning. Ekki sú vitlausasta, held ég. Kannski geri ég mér einhverntíman ferð til Árósa þar sem skjalasafn Örum og Wulf er geymt. Kannski leynist þar eitthvað sem sannar eða afsannar þessa kenningu.
Að lokum. Það er ekki til mynd af Ingibjörgu langalangalangömmu minni. En það er til mynd af Júlíönu Rasmusdóttur langalangömmu minni. Hún er hér lengst til hægri.
Guðgeir Björnsson, Kristín Elsabet Ásmundsdóttir, María Klausen og Júlíana Rasmusdóttir á Eskifirði
Hafðu það gott í næstu viku!